Practical Acromegaly ตอน โรคนี้วินิจฉัยไม่ยาก ถ้ามองเห็น 🤔
สวัสดีวันจันทร์ครับ 🌔
ขอให้วันนี้เป็นวันที่ดีในการเริ่มต้นทำงานนะครับ 😊
วันนี้จะพูดถึงโรคที่พบไม่บ่อยแต่ถ้าไม่นึกถึงก็ misdiagnose ได้ง่ายๆเลย
แอดก็เจอเคสนี้ตอนสอบ long case สมัย resident ด้วย 🙂
เป็นโรคที่เกิดจาก growth hormone เกินในร่างกายเป็นระยะเวลานาน growth hormone จะกระตุ้นการผลิต IGF-1 จากตับ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกที่เห็นได้ชัดๆและการเปลี่ยนแปลงทาง metabolic อีกมากมาย มากกว่า 95% ของโรคนี้เกิดจากเนื้องอกต่อมใต้สมอง โดย GH-secreting adenoma เป็นตัวผลิต growth hormone อันมากมายนั้นครับ 😕
📌อาการมีได้ทุกระบบตั้งแต่
Somatic systems: facial prognatism, jaw malocclusion, มือใหญ่, เท้าใหญ่, ปวดข้อ, ข้ออักเสบ, carpal tunnel syndrome
Skin: เหงื่อออกมาก, ผิวมัน, ผิวหยาบ, skin tags
GI: colon polyps
CVS: hypertension, cardiomyopathy, LVH จนถึง congestive heart failure
RS: obstructive sleep apnea
นอกจากนี้ยังพบ ลิ้นใหญ่ soft tissueในช่องปากหนาทำให้ difficult intubation (ต้องระวังเมื่อจะผ่าตัด)
อื่นๆก็พบตับโต ม้ามโต ไทรอยด์โตหรือมีก้อนที่ไทรอยด์ได้
👉🏻ในรูปที่ 1 เป็น X-ray signs ที่พบในโรคนี้นะครับ ลองดูคุ้นๆตา เผื่อเจอจะได้ไม่พลาดการวินิจฉัย และ เป็น typical films ที่นำไปออกข้อสอบได้ครับ
📌ส่วนการวินิจฉัยแนะนำให้ส่ง screening IGF-1 นะครับ
เราไม่ส่ง growth hormone level โดยตรงเนื่องจากการหลั่งแบบ episodic และ ค่า half life สั้น ทำให้ค่า false positive และ negative สูงครับ
👉🏻ค่าปกติของ IGF-1 ไม่มีให้ท่องจำนะครับ ต้องเปิดดูค่าปกติตามอายุและเพศ ในตารางดูครับ ซึ่งข่าวดี ได้มีการวัดค่า refernce range ในคนไทยแล้วนะครับ ตารางในรูปข้างล่าง
หรือลองตามไปที่ดู paper นี้นะครับ โหลดไปอ่านได้เลย
http://www.thaiscience.info/journ…/Article/JMAT/10402680.pdf
👉🏻ใน guideline เราแนะนำวัด IGF-1 ใน
1) Typical features ดังที่กล่าวมา
2) มีภาวะเหล่านี้หลายๆข้อ ได้แก่ sleep apnea syndrome,
T2DM, debilitating arthritis, CTS, hyperhidrosis and hypertension
3) Pituitary mass
ที่ต้องระวังคือภาวะที่ทำให้ค่า IGF-1 สูงหรือต่ำกว่าความเป็นจริง
ในกรอบฟ้ารูปข้างล่าง👇🏻ยกตัวอย่างเช่น ใน hyperthyroid อาจทำให้ IGF-1 สูงโดยที่คนไข้ไม่ได้เป็นโรคนี้ครับ
ถ้าสงสัยโรคนี้ และ วัดค่า IGF-1 ผิดปกติ ต่อไปเป็นหน้าที่ของแพทย์ต่อมไร้ท่อฯที่ต้องทำ glucose loading test เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคนี้ครับ
วันนี้พอหอมปากหอมคอก่อน
ไว้ครั้งต่อไปจะมาเล่า การรักษาทั้งยา ผ่าตัด และ การติดตามโรคนี้ให้ฟังนะครับ
Have a good day ครับ 😊
ข้อมูลจาก
J Clin Endocrinol Metab, November 2014, 99(11):3933–3951
J Med Assoc Thai 2008; 91 (11): 1681-4
รูปสวยๆจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Acromegaly
https://radiopaedia.org/articles/
